Od dnia 01 stycznia 2009 r. wchodzą w życie znowelizowane przepisy dotyczące dowodów osobistych. Jedną z ważniejszych zmian wprowadzonych ustawą nowelizującą jest ustalenie zasad unieważniania dowodów osobistych, których brakowało w dotychczasowych przepisach.
Nowelizacja dotyczy dostępu przedsiębiorców do danych zbioru PESEL oraz ogólnokrajowej ewidencji wydanych i unieważnionych dowodów osobistych (OEWiUDO) w celu możliwości zweryfikowania danych klientów, które dotyczą informacji adresowych i dowodów osobistych. Nowelizacja zakłada m.in., że każda zmiana stanu cywilnego, zmiana imienia lub nazwiska oraz inne zmiany w aktach stanu cywilnego będą przekazywane przez kierowników urzędów stanu cywilnego nie tylko do organów ewidencji ludności, ale również do organu, który wydał dowód osobisty.
Dowód osobisty będzie teraz podlegał unieważnieniu z dniem zawiadomienia o jego utracie, zniszczeniu lub z dniem przekazania przez osobę trzecią znalezionego dowodu osobistego, a także z dniem utraty obywatelstwa polskiego przez jego posiadacza, z dniem zgonu jego posiadacza, z dniem upływu ważności dowodu osobistego. Znowelizowana ustawa stanowi, że:
1.Osoba będąca obywatelem polskim i zamieszkała w Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązana posiadać dowód osobisty: od ukończenia 18 roku życia; od ukończenia 15 roku życia, jeżeli pozostaje w stosunku pracy lub nie zamieszkuje wspólnie z osobami, pod których władzą rodzicielską lub opieką się znajduje, albo nie pozostaje pod władzą rodzicielską lub opieką.
2.Posiadacz dowodu osobistego ma obowiązek wymienić ten dokument
w razie: zmiany danych, które zamieszcza się w dowodzie osobistym – w terminie 14 dni od zaistnienia zmiany; uszkodzenia dowodu osobistego lub zaistnienia innej okoliczności utrudniającej ustalenie tożsamości osoby; utraty (zagubienia) – niezwłocznie; upływu terminu ważności dowodu osobistego – nie później niż na 30 dni przed upływem terminu ważności dokumentu.
3.Dowód osobisty podlega unieważnieniu: z dniem zawiadomienia o jego utracie, zniszczeniu lub z dniem przekazania przez osobę trzecią znalezionego dowodu osobistego; z dniem utraty obywatelstwa polskiego przez jego posiadacza; z dniem zgonu posiadacza; z dniem odbioru dowodu osobistego w miejsce poprzedniego z wyłączeniem przypadków, o których mowa w pkt 1, po upływie 3 miesięcy od zaistnienia zmiany danych; w przypadku niezłożenia przez posiadacza dowodu osobistego wniosku o jego wymianę; z dniem upływu ważności dowodu osobistego;
W przypadku obywateli polskich zamieszkałych na terenie kraju unieważnienie dowodu osobistego nastąpi po 3 miesiącach od dnia, w którym powstał obowiązek wymiany. Dla obywateli polskich przebywających za granicą termin ten wynosi zaś 4 miesiące.
Ustawa określa również sankcje stanowiąc, że: „Kto uchyla się od obowiązku posiadania lub wymiany dowodu osobistego, podlega karze ograniczenia wolności do 1 miesiąca albo karze grzywny.” Obowiązek ten dotyczy obywateli polskich stale zamieszkujących w kraju oraz tych zamieszkałych czasowo za granicą, którzy posiadają dowód osobisty.