Projekt ma uporządkować zasady prowadzenia gospodarki komunalnej w formie spółek handlowych. Dotychczas, regulacje w tej sprawie były zróżnicowane w zależności od szczebla samorządu.
Na podstawie ustawy o gospodarce komunalnej, gminy posiadają bardzo szeroki zakres swobody i jak podkreślają autorzy nowelizacji, przy odpowiedniej determinacji mogą praktycznie być udziałowcem lub akcjonariuszem prawie każdej spółki.
Powiaty są pozbawione możliwości udziału w spółkach działających poza sferą użyteczności publicznej, a województwa mogą przystępować do przedsiębiorstw wykonujących wyłącznie czynności promocyjne, edukacyjne i wydawnicze służące rozwojowi regionu.
Propozycja senatorów zakłada, że wszystkie szczeble samorządu terytorialnego będą potraktowane w identyczny sposób. W praktyce sprowadza się to do ograniczenia działania gmin poza sferą użyteczności publicznej, a poszerzenia takich możliwości dla powiatów i województw.
Z dotychczasowych zapisów zniknie m.in. możliwość uczestniczenia w spółkach ze względów społecznych (gdy istnieją niezaspokojone potrzeby wspólnoty na rynku lokalnym) oraz prawo udziału w spółkach jako konsekwencji zagospodarowania mienia, którego w inny sposób – bez poważnej straty majątkowej – zagospodarować się nie da.
Dotychczasowa przesłanka spółki istotnej dla rozwoju wspólnoty samorządowej ma zostać przeredagowana. Przedsiębiorstwo musi mieścić się zakresem swojej działalności w zadaniach własnych danej jst, a utworzenie lub przystąpienie do spółki zostało przewidziane w oficjalnej strategii rozwoju samorządu.
Nowelizacja ustawy o gospodarce komunalnej zakłada także pozostawienie możliwości udziału w spółkach zajmujących się działalnością doradczą, promocyjną, edukacyjną i wydawniczą na rzecz samorządu terytorialnego. Nie będzie natomiast możliwości udziału w firmach prowadzących czynności bankowe lub ubezpieczeniowe.
Zgodnie z propozycją senatorów, jednostki samorządu terytorialnego prowadzące gospodarkę komunalną w formie spółek handlowych będą miały 10 lat od wejścia w życie nowelizacji na dostosowanie swojej działalności do przepisów zmienionej ustawy o gospodarce komunalnej.